Thursday, April 05, 2007

Μεγάλη Πέμπτη

Συνεχίζοντας τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας στη Ζάκυνθο, θα σας πω παλιότερες και σύγχρονες συνήθειες του τόπου.
Ο κόσμος σήμερα κοινωνάει. Οι νοικοκυρές βάφουν τα κόκκινα αυγά. Το αυγό, συμβολίζει από την αρχαιότητα τη ζωή και το κόκκινο χρώμα, το αίμα του Χριστού. Παλαιότερα τοποθετούσαν το πρώτο κόκκινο αυγό στο εικονοστάσι του σπιτιού, για να ξορκίζουν το κακό. Σε κάποια χωριά σημάδευαν το κεφάλι και την πλάτη των αρνιών με βαφή από τα κόκκινα αυγά.
Από την προηγούμενη μέρα επίσης, έχουν αναπιάσει προζύμι για να φτιάξουν τις Λαμπροκουλούρες. Γενικά, κάνουν ό,τι δουλειά έχει απομείνει, γιατί την Μεγάλη Παρασκευή δεν κάνουν τίποτα. Δεν πιάνουν ούτε τα αυγά! Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, οι γιαγιάδες κυρίως πλέκουν με κλωστή γαϊτάνια. Πλέκουν από λίγο, δώδεκα φορές, την ώρα που ο ιερέας διαβάζει τα Ευαγγέλια. Τα πλεκτά αυτά τα χρησιμοποιούν σα φυλαχτά. Τη Μεγάλη Πέμπτη, οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα.

Σήμερα, Μεγάλη Πέμπτη, παραδοσιακά οι Ζακυνθινοί τρώνε αγκινάρες παραγεμιστές με ρύζι. Κανονίσαμε με την πεθερά μου να παρακολουθήσω όλη τη διαδικασία , να φωτογραφήσω και να γράψω γι' αυτό. Αργότερα θα βάλω εδώ τη συνταγή.

Τα κόκκινα αυγά συνήθιζαν να τα βάφουν οι νοικοκυρές όταν επέστρεφαν από την εκκλησία το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Κατά το ζακυνθινό έθιμο τα έβαφαν τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί πριν σημάνουν οι καμπάνες και αυτό γινόταν διότι από κείνη τη στιγμή οι καμπάνες «χήρευαν» (δεν ξαναχτυπούσαν μέχρι το Μεγάλο Σάββατο), ή το Μεγάλο Σάββατο το πρωί μετά την πρώτη Ανάσταση. Οι μικροπωλητάδες όλη τη Μεγάλη Βδομάδα παλιότερα πουλούσαν βαφές στο δρόμο. Όσοι είχαν πένθος δεν έβαφαν. Οι δε βαφές ήταν βαφές ρούχων για να πετύχουν έντονο χρώμα.Τα αυγά τα έβαφαν σε πήλινο δοχείο και απέδιδαν μεγάλη σημασία στο χρωματισμό που θα έπαιρναν. Αν το κόκκινο χρώμα ήταν έντονο, αυτό σήμαινε ευτυχία για την οικογένεια. Απεναντίας αν γίνονταν σκούρα, ήταν κακό προμήνυμα συμφοράς ή πένθους.
Στα Ριζοχώρια, στον Κάμπο και στις ορεινές κοινότητες διακοσμούσαν τα αυγά με διάφορα φύλλα και λουλούδια του αγρού. Μέσα σε ένα τούλι ή καλσόν έβαζαν ένα-ένα αυγό με το λουλούδι που επέλεγαν και το έδεναν καλά. Τα έριχναν όταν άρχιζε να βράζει η βαφή και μετά από ένα τέταρτο τα έβγαζαν, έκοβαν κάθε κόμπο από το τούλι ή το καλσόν και το σχήμα του λουλουδιού είχε αποτυπωθεί πάνω σε κάθε αυγό. Όλα τα σπίτια κρατούσαν τα κόκκινα φλούντζια των πασχαλινών αυγών που τα ανακάτευαν με ροδοπέταλα ή άλλα λουλούδια και τα έριχναν έξω από την είσοδο του σπιτιού τα χαράματα της Πρωτομαγιάς «για το καλό του χρόνου»
Κική

3 comments:

Αγγελική Ν said...

Να είσαι καλά Κική μου, να μας μαθαίνεις τα ήθη και τα έθιμα του τόπου σου!
Βλέπεις, εγώ μεγαλωμένη στο κέντρο της Αθήνας, από Αθηναία μαμά δεν έχω ζήσει τέτοια που περιγράφεις.
Βέβαια τηρούσαμε κάποια έθιμα, αλλά όχι τόσο χαρακτηριστικά και ομαδικά!
Και μάλιστα, ως αμφισβητίες από κούνια ο αδελφός μου και εγώ, στα εφηβικά μας χρόνια, κάναμε ότι ανάποδο, από αυτά που καθόριζε η παράδοση, για να σπάμε το νευρικό σύστημα της μαμάς μας! Να σκεφτείς την Μ Παρασκευή σαρώναμε όλη την Αθήνα, να βρούμε ανοικτό σουβλατζίδικο, να αγοράσουμε σουβλάκια και να τα φάμε μπρος την απελπισμένη μητέρα μας που «προσπαθούσε να μας κάνει ανθρώπους Χριστιανούς…» και μαγείρευε νηστίσιμα!
Και τώρα όχι μόνο κρατάμε την παράδοση, αλλά λατρεύουμε και όσους μας μιλάν για αυτή!
Και του χρόνου! Καλό Πάσχα

kiki said...

Έτσι κάνουν πολλά παιδιά στην εφηβεία Αγγελική...αντίδραση. Πολλά γυρνάνε στην παράδοση μετά...
Καλό Πάσχα και σε σας!

Juanita La Quejica said...

Πήγαμε και εμείς σήμερα στα πεθερικά στην εξοχή ελπίζοντας να φάμε αγγιναροκούκι, αλλά ατυχήσαμε... καλά, όχι ότι δεν μας άρεσαν τα καλαμαράκια δηλαδή! Οι ανηψιές μου που τις έχω φιλοξενούμενες αυτές τις μέρες, έγλυφαν και τα μουστάκια τους σαν γατάκια!

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...