Ψυχοσάββατο-Κόλλυβα-Κολλυβοζούμι

Το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω, λέγεται - «Σάββατο των Ψυχών» ή Ψυχοσάββατο. Είναι το πρώτο από τα δύο Ψυχοσάββατα του έτους και αυτό κρατά για 3 στη σειρά Σάββατα -το τελευταίο στις 7/3/09...Τα κόλλυβα των Αγ. Θεοδώρων-(το δεύτερο επιτελείται το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής).
Ο λόγος που καθιερώθηκε το Ψυχοσάββατο από την ορθόδοξη Εκκλησία είναι γιατί πολλοί δεν αξιώθηκαν των διατεταγμένων μνημοσυνων κι έτσι «οι θείοι Πατέρες φιλανθρώπως κινούμενοι θέσπισαν το μνημόσυνο αυτό υπέρ πάντων των άπ' αιώνος ευσεβώς τελευτησάντων Χριστιανών».

Η συνταγή που ακολουθεί πέρασε σε μένα χειρόγραφη από τη γιαγιά μου, που πάντα έλεγε «να φτιάχνεις το κόλλυβο για να μνημονεύεις τις ψυχές».

Τα υλικά κατά βούληση...

Υλικά
1 φακελάκι σιτάρι
1 Kg ζάχαρη
Σταφίδες
Καρύδια
Αμύγδαλα άσπρα (ξεφλουδισμένα)
Σουσάμι
3 Ρόδια
1 Kg αλεύρι
Κουφετάκια χρυσά
Δυόσμο φρέσκο
Μαϊντανό
Κανέλλα
1 φλιτζανάκι του καφέ λάδι
Εκτέλεση
Καθαρίζουμε το σιτάρι και το βάζουμε να μουσκέψει από το βράδυ. Το πρωί, το πλένουμε και το βάζουμε να βράσει, με λίγο αλάτι. Να μην είναι ούτε ωμό, ούτε να ανοίξει. Σε μια λεκάνη, σουρώνουμε τα σιτάρι και του ρίχνουμε λίγο νερό να το ξεβγάλουμε. (όχι πολύ, γιατί το ζουμί μπορούμε να το φυλάξουμε για να φτιάξουμε κολλυβοζούμι). Αφού στραγγίξει το στάρι, το απλώνουμε σε μια καθαρή πετσέτα (αν το αφήσουμε ολόκληρο το βράδυ να στραγγίξει, το σκεπάζουμε με μια άλλη πετσέτα να μην ξεραθεί).
Όσο βράζει το στάρι ετοιμάζουμε τα υλικά μας. Βάζουμε σε ένα τηγάνι το σουσάμι να καβουρντιστεί, όχι να σκουρύνει. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά και σε λίγο το κοπανίζουμε στο γουδί. Όπως είναι ζεστό το τηγάνι ρίχνουμε λίγο λάδι (περίπου ένα φλιτζανάκι του καφέ). Μόλις ζεσταθεί προσθέτουμε στο τηγάνι το αλεύρι και το ανακατεύουμε μέχρι να αλλάξει χρώμα. Το βάζουμε σε ένα βαθύ πιάτο και ρίχνουμε 3-4 κουταλιές ζάχαρη. Το αφήνουμε και παίρνουμε τη σταφίδα. Την πλένουμε και τη βάζουμε να στραγγίξει σε μια πετσέτα. Στο μεταξύ, καθαρίζουμε και κόβουμε τον μαϊντανό και το δυόσμο σε φυλλαράκια. Εν συνεχεία κόβουμε σε μικρά κομματάκια τα καρύδια και καθαρίζουμε τα ρόδια μας. Το ίδιο κάνουμε και με τα αμύγδαλα (αν δεν είναι ξεφλουδισμένα τα βράζουμε και τα ξεφλουδίζουμε) – Τα αμύγδαλα τα χρησιμοποιούμε για να στολίσουμε το πιάτο μας-
Ανακατεύουμε τα υλικά μας, όλα μαζί, πλην της ζάχαρης του αλευριού και της κανέλλας.
Την επόμενη μέρα το πρωί (δεδομένου ότι τα ετοιμάσαμε αποβραδίς) ανάβουμε το καντήλι και ετοιμάζουμε το θυμιατό μας. Σταυρώνουμε με το θυμιατό το πιάτο που θα στολίσουμε και λέμε «Εις το όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» 3 φορές. Εν συνεχεία λιβανίζουμε τα κόλλυβα και λέμε τα ονόματα των νεκρών που θέλουμε να μνημονεύσουμε.
Κατόπιν, παίρνουμε με τις δυο μας χούφτες λίγο στάρι και κάνουμε το σημείο του σταυρού στο πιάτο μας. Μετά με τη μια μας χούφτα βάζουμε σε μια γωνιά του πιάτου κόλλυβα και λέμε «Γι αυτούς που δεν έχουν κανέναν να τους μνημονεύσει».
Συνεχίζουμε βάζοντας κόλλυβα και λέγοντας τα ονόματα των πεθαμένων μας. Αφού γεμίσει το πιάτο (όχι πολύ γεμάτο) ρίχνουμε και τα υπόλοιπα υλικά μαζί με την κανέλλα και παίρνουμε ένα χαρτί και πατάμε τα κόλλυβα να ισιώσουν. Βάζουμε το αλεύρι λίγο-λίγο σε όλη την επιφάνεια του πιάτου και το ξαναπατάμε με το χαρτί. Συνεχίζουμε βάζοντας τη ζάχαρη σε όλο το πιάτο. Ξαναϊσιώνουμε με το χαρτί. Στολίζουμε το πιάτο με τα αμύγδαλα και τα κουφετάκια, κάνοντας αρχικά το σημείο του σταυρού.

Κολλυβοζούμι
Όταν στραγγίξουμε τα κόλλυβα, κρατάμε το πηχτό ζουμί που έμεινε. Δε χρειάζεται πολύ. Κρατάμε λίγο στάρι από αυτό που βράσαμε και λίγο αλεύρι από αυτό που καβουρντίσαμε. Λειώνουμε το αλεύρι και προσέχουμε να μη σβολιάσει. Ρίχνουμε λίγο-λίγο ζάχαρη, σταφίδες, κανέλλα και ρόδια. Αν δοκιμάζοντας δεν είναι πολύ γλυκό προσθέτουμε κι άλλη ζάχαρη. Βάζουμε το τσουκάλι πάνω στη φωτιά και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει σαν κρέμα (όχι πολύ πηχτή). Σερβίρουμε σε μπωλ ή πιάτα και πασπαλίζουμε με καρύδια, σουσάμι και κανέλλα.

Photo: http://www.freepixels.com