ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ ή ΚΑΨΑΛΑ

Παραμονή Χριστουγέννων και μπήκε στο πατρικό μου σπίτι το πρώτο λάδι. Άργησαν οι ελιές φέτος να γίνουν. Και τούτο το πρώτο αγουρόλαδο. Αλλού το αγουρόλαδο βγαίνει τον Οκτώβριο.
Πηχτό, πράσινο. Το μύρισα και Μνήμες με κατέκλυσαν. Τότε που πιτσιρίκια γκρινιάζαμε τον πατέρα μου να μας πάρει μαζί του στο «λιτρουβιό» όταν «εβγαζε ελιές» δηλαδή λάδι. Ποτέ δεν βγήκε λάδι δικό μας χωρίς να είναι εκείνος εκεί. Είχε στο νου του τα πάντα, θερμοκρασία, πόσο μίγμα ελιάς έμπαινε στο πιεστήριο και ένα σωρό άλλα. Μάλλον έσπαζε τα νεύρα των «λιτρουβαρέων». Αλλά το λάδι μας πάντα κορυφαίο. «Μια γραμμή έλεγε, άντε δύο» Οπερ σημαίνει οξύτητα 0,1-1,2. Τα εξτρα παρθένο τώρα τα μάθαμε. Και καλή απόδοση. Ηρθαν με «τόσο» έλεγε. Δηλαδή αν το «τόσο» ήταν 5 σήμαινε πως από 5 κιλά ελιές βγήκε 1 κιλό λάδι.
Λοιπόν όταν πηγαίναμε μαζί του η μάνα μου μας έβαζε τα πιό παλιά μας ρούχα γιατί σίγουρα γυρίζαμε σε μαύρο χάλι. Κάτι σε λαδωμένα ποντικάκια. Συναγωνιζόμαστε με τον αδερφό μου στις σκανταλιές. Και οι λιτρουβαρέοι αυτοί δηλαδή που δούλευαν στο λιτρουβιό μας έδιναν ζυμάρια από τις ελιές και παίζαμε αλλά το κυριώτερο μας φίλευαν από το κολατσιό τους.
Ποιό ήταν αυτό;
ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ ή ΚΑΨΑΛΑ
Υλικά αρχέγονα.
Μεγάλες φέτες από ζυμωτό ψωμί που το καψάλιζαν (φρυγάνιζαν) μπροστά στη φωτιά του καζανιού, που βέβαια τότε τροφοδοτούνταν με ξύλα. Τούτες οι φέτες έμπαιναν κάτω από τη ροή του φρέσκου λαδιού, λίγο αλάτι από πάνω και … θεία γεύση.
Μπορείτε να καταλάβετε γιατί γυρνούσαμε σπίτι λαδωμένα.
Ο πατέρας εξακολουθεί να πηγαίνει στο «ελαιοτριβείο» όπου βέβαια αμφιβάλλω αν έχει οποιαδήποτε δυνατότητα παρέμβασης πιά λόγω της τεχνολογίας, αλλά οι συνήθειες δεν αλλάζουν. Και το ευλογημένο λαδάκι είναι όπως τότε.
Όταν λοιπόν, πήρα στα χέρια το πολύτιμο υγρό σκάρωσα μια σπιτική μπουκουβάλα όπως την έφτιαχνε η γιαγιά μου.
Στερέωσα τις φέτες το ψωμί σε πιρούνια και τις «φρυγάνισα μπροστά το τζάκι.
Μετά στο πιάτο, λάδι, αλάτι και ξανάγινα πάλι παιδί. Μια χοντρή πηχτή σταγόνα λαδιού κύλισε από το πηγούνι μου και λέρωσα την μπλούζα μου. Χαμογέλασα…
Αν θέλετε εμπλουτίστε τη «συνταγή» με λίγο λεμόνι στο λάδι και ρίγανη. Φρυγανίστε αν θέλετε το ψωμί στο γκρίλ ή στη φρυγανιέρα αλλά οπωσδήποτε χρειάζεστε φρέσκο λάδι. Αν δεν μπορείτε να βρείτε επιλέξτε κάποιο από τα αγουρέλαια που κυκλοφορούν.
Εει.... αν περάσετε κάποια στιγμή από τη Σπάρτη επισκεφθείτε το Μουσείο Ελιάς και Λαδιού. Αξίζει το κόπο.